Văn hóa ăn kiêng và những điều quan trọng cần biết
Văn hóa ăn kiêng coi gầy là mục tiêu cuối cùng trong quá trình giảm cân. Vậy văn hóa ăn kiêng cụ thể như thế nào? Những điều gì quan trọng cần biết? Hãy cùng Viện thẩm mỹ Dongbang đi giải đáp trong bài viết dưới đây!
Danh mục bài viết
Văn hóa ăn kiêng là gì?
Theo nghiên cứu năm 2021 về văn hóa ăn kiêng, văn hóa ăn kiêng đề ra một chuẩn mực phổ biến đánh đồng về việc gầy và giảm cân đối với sức khỏe. Văn hóa ăn kiêng cho rằng, gầy là lý tưởng nhất và coi bất kỳ các kích thước khác như béo, mập… đều không tốt cho sức khỏe hoặc không đẹp.
Một số người mang chủ nghĩa nữ quyền coi văn hóa ăn kiêng là một phương pháp kỷ luật và kiểm soát bản thân mang tính bảo thủ và gia trưởng. Văn hóa ăn kiêng đặt ra mục tiêu tập trung vào việc giảm cân để gầy, hạn chế ăn uống và kiểm soát thực phẩm chặt chẽ.
Văn hóa ăn kiêng có thể ảnh hưởng đến con người như thế nào?
Có cái nhìn tiêu cực hơn về cơ thể
Có nhiều nội dung được đăng tải trên mạng xã hội được cho là có ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh cơ thể, đặc biệt đa số ở những người phụ nữ trẻ. Theo một nghiên cứu đánh giá năm 2020 cho thấy những hình ảnh này khiến người dùng so sánh với người khác gầy hơn, cảm thấy không hài lòng về cơ thể của mình.
Nam giới ở độ tuổi trẻ cũng chịu tác động không nhỏ khi họ tìm kiếm sự công nhận về ngoại hình trên mạng xã hội. Những nội dung như hình ảnh tập thể dục, thân hình gầy gò lý tưởng, hay các món ăn hấp dẫn vô tình thúc đẩy văn hóa ăn kiêng. Điều này làm gia tăng cảm giác không hài lòng và xấu hổ về cơ thể của nhiều người.
Hình ảnh tiêu cực gây ảnh hưởng đến tâm lý, làm tăng nguy cơ rối loạn ăn uống. Những hành vi ăn kiêng quá mức, nhịn ăn là hệ quả thường gặp, những vấn đề này cần được chú ý và ngăn chặn kịp thời trước khi ảnh hưởng quá lớn tới sức khỏe.
Ăn uống trở nên không điều độ
Rối loạn ăn uống orthorexia nervosa (ON) là một trong những dạng rối loạn ăn uống, trong đó người mắc phải có xu hướng ám ảnh với việc ăn thực phẩm mà họ cho là “sạch” hoặc “tinh khiết.” Họ tuân theo những nguyên tắc ăn uống nghiêm ngặt, tránh hoàn toàn các loại thực phẩm bị họ cho là “không lành mạnh.”
Nghiên cứu năm 2023 về những người sử dụng mạng xã hội tự nhận mình mắc ON – chứng rối loạn ăn uống cho thấy văn hóa ăn kiêng trên mạng xã hội đã củng cố và bình thường hóa những lý tưởng cùng hành vi có hại liên quan đến sức khỏe.
Một nghiên cứu quy mô nhỏ năm 2019 trên 15 sinh viên đại học có triệu chứng rối loạn ăn uống đã chỉ ra rằng văn hóa ăn kiêng trong môi trường sinh sống, học tập lý do khiến tình trạng của họ trở nên tồi tệ hơn.
Sức khỏe tâm thần trở nên khó khăn
Văn hóa ăn kiêng có thể góp phần làm gia tăng nguy cơ mắc một số vấn đề về sức khỏe tâm thần, bao gồm:
- Trầm cảm và tâm trạng chán nản
- Lo âu
- Suy nghĩ ám ảnh hoặc không mong muốn
- Khó kiểm soát cảm xúc
Những tác động này có thể khiến sức khỏe tinh thần trở nên nghiêm trọng hơn nếu không được nhận thấy và can thiệp kịp thời.
Văn hóa ăn kiêng có đem lại giá trị tích cực không?
Một số khía cạnh của văn hóa ăn kiêng được cho là giúp khuyến khích lối sống lành mạnh. Nghiên cứu cho thấy việc tiếp xúc với các hình ảnh vóc dáng đẹp và thực phẩm ăn kiêng khiến nhiều người không hài lòng với cơ thể mình và thúc đẩy họ tìm cách giảm cân.
Tuy nhiên, những hình ảnh này thường chỉ đề cao một kiểu cơ thể duy nhất: vóc dáng gầy và thể lực khỏe mạnh.
Trên mạng xã hội, qua sự truyền tải của người nổi tiếng, có ảnh hưởng hay influencer tạo nên một văn hóa ăn kiêng khắc nghiệt gây mâu thuẫn với các chuyên gia y tế.
Làm thế nào để vượt qua việc lạm dụng văn hóa ăn kiêng
Tổ chức từ thiện Butterfly Foundation tại Úc, chuyên hỗ trợ các vấn đề về rối loạn ăn uống và hình ảnh cơ thể đưa ra một số gợi ý để vượt qua văn hóa ăn kiêng như sau:
- Chăm sóc bản thân: Đặt bản thân lên hàng đầu, lắng nghe nhu cầu của chính cơ thể mình thay vì chạy theo những lý tưởng hoặc hành vi bị ảnh hưởng bởi chủ nghĩa tiêu dùng.
- Chấp nhận bản thân: Học cách chấp nhận cơ thể mình bất kể ngoại hình, hình dáng hay cân nặng.
- Nuôi dưỡng cơ thể: Thay vì tập trung vào giảm cân hãy chăm sóc và nuôi dưỡng cơ thể một cách tích cực hơn.
- Kết nối với cộng đồng: Tìm kiếm những cộng đồng có cùng chung quan điểm, từ chối văn hóa ăn kiêng tiêu cực khiến bạn cảm thấy tiêu cực về cơ thể.
- Tìm kiếm thông điệp tích cực: Đọc sách, bài viết hoặc blog truyền tải thông điệp tích cực về việc chấp nhận cơ thể.
Ngoài ra, nghiên cứu năm 2021 cho thấy phương pháp ăn uống trực giác (intuitive eating) có thể giúp nhiều người từ bỏ văn hóa ăn kiêng. Phương pháp này không tập trung vào ăn kiêng hay giảm cân mà khuyến khích ăn uống theo tín hiệu tự nhiên của cơ thể như cảm giác đói hoặc no.
Những người tham gia nghiên cứu báo cáo rằng ăn uống trực giác mang lại nhiều lợi ích như giảm bớt áp lực về tâm trí, khám phá sở thích và thú vui mới, cũng như cải thiện khả năng lắng nghe và đáp ứng nhu cầu của chính mình.
Khi nào bạn cần đến gặp chuyên gia dinh dưỡng
Nếu bạn thường xuyên gặp tình trạng rối loạn ăn uống, ăn kiêng quá mức hay nhưng hình ảnh tiêu cực về văn hóa ăn kiêng, hãy tìm kiếm các chuyên gia y tế để được hỗ trợ. Một số dấu hiệu cho thấy bạn có thể cần được giúp đỡ bao gồm:
- Ăn kiêng một cách ép buộc
- Ám ảnh về cân nặng
- Thiếu hụt dinh dưỡng do các hành vi ăn kiêng
- Hành vi thanh lọc cơ thể như sử dụng thuốc nhuận tràng để giảm cân
Qua bài viết trên, Viện thẩm mỹ Dongbang đã giúp bạn hiểu rõ hơn về văn hóa ăn kiêng cùng những tác động của nó đến sức khỏe thể chất và tinh thần. Hãy nhớ rằng, sức khỏe và sự tự tin của bạn không nằm ở con số trên cân mà ở cách bạn đối xử với bản thân mình. Viện thẩm mỹ Dongbang luôn đồng hành cùng bạn trên hành trình yêu thương và chăm sóc cơ thể.